ใบเตย

ใบเตย

ชื่ออังกฤษ : Pandanus, Screw pine

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pandanus odorus Ridi. Pandanus Amaryllifolius Roxb

วงศ์ : PANDANACEAE

ชื่อสามัญ :  Pandanus

ชื่อท้องถิ่น : กระเจี๊ยบเปรี้ยว (กลาง) ส้มพอเหมาะ ส้มเก็งเค็ง (เหนือ) ส้มตะเลงเครง (ตาก) ส้มปู (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน) ผักเก็งเค็ง ส้มพอดี (อีสาน) ใบส้มม่า (ระนอง)

ลักษณะทั่วไป    ต้น  ไม้พุ่มขนาดเล็ก  เจริญเติบโตลักษณะเป็นกอ  มีลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ผิวดิน ลำต้นติดดิน ออกรากตามข้อของลำต้นได้เมื่อลำต้นยาวมากขึ้นใช้เป็นรากค้ำยัน
    ใบ  เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับเวียนเป็นเกลียวขึ้นไปจนถึงยอด ลักษณะใบยาวเรียวคล้ายใบหอก ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบเป็นมัน เส้นกลางใบเว้าลึกเป็นแอ่ง ถ้าดูด้านท้องใบจะเห็นเป็นรูปคล้ายกระดูกงูเรือ
    ดอก  เป็นดอกช่อแบบ สแปดิก(spadix) ดอกย่อยแยกเพศและแยกต้น ไม่มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอก
    ฝัก/ผล  ผลขนาดเล็ก ส่วนใหญ่ไม่เกิดดอกและผล เป็นเตยเพศผู้

การปลูก :  ตามริมคูน้ำบริเวณที่น้ำขังแฉะ หรือที่ดินชื้น
การดูแลรักษา :  ชอบแสงแดดรำไร แต่ก็ทนต่อแสงแดดจัด
การขยายพันธุ์ :  ปักชำลำต้น  หรือกิ่งแขนง
ส่วนที่มีกลิ่นหอม :  ใบ
การใช้ประโยชน์
     -    ไม้ประดับ
     -    สมุนไพร
     -    ใช้เป็นภาชนะห่อและใส่เพื่อปรุงกลิ่น อาหาร คาวหวาน  และยังเป็นพันธุ์ที่ชาวสวนปลูกตัดใบออกจำหน่ายเป็นการค้าถิ่นกำเนิด :  เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สารสำคัญ 

ใบเตยประกอบไปด้วยน้ำมันหอมระเหยและมีสีเขียวของคลอโรฟิลล์ ซึ่งในน้ำมันหอมระเหยประกอบไปด้วยสารหลายชนิด เช่น ไลนาลิลอะซีเตท (Linalyl acetate) เบนซิลอะซีเตท (Benzyl acetate) ไลนาโลออท (Linalool) และเจอรานิออล (Geraniol) และสารที่ทำให้มีกลิ่นหอมคือคูมาริน (Coumarin) และเอทิลวานิลลิน (Ethyl vanillin)

ผลงานการวิจัย

การศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา พบว่า เตยหอมมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ลดอัตราการเต้นของหัวใจ ขับปัสสาวะ ซึ่งฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่กล่าวไปทั้งหมดนั้น ซึ่งมาจากการทดลองในห้องทดลอง นอกจากนี้ได้มีการทำศึกษาวิจัย โดยนำน้ำต้มรากเตยหอมไปทดลองในสัตว์ทด ลองเพื่อดูฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด ปรากฏว่าสามารถลดน้ำตาลในเลือดของสัตว์ทดลองได้   จึงนับได้ว่าสมุนไพรเตยหอมเป็นสมุนไพรที่มีคุณค่าอีกชนิดหนึ่งสามารถนำมาทำเป็นเครื่องดื่มรับประทานเองได้

วิธีใช้ตามภูมิปัญญาไทย

ใช้ใบเตยสดเป็นยาบำรุงหัวใจ ให้ชุ่มชื่นช่วยลดอาการกระหายน้ำ รากใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ใช้รักษาเบาหวานประโยชน์ทางยา เตยหอมมีรสเย็นหอมหวาน บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื้น  โดยมากนิยมใช้น้ำใบเตยผสมอาหารคนไข้ทำให้เกิดกำลัง ลำต้นและราก ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้น้ำเบาพิการ และรักษาโรคเบาหวาน ใบ ช่วยบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น ลดกระหายน้ำ และอาจใช้ใบตำพอกรักษาโรคหัด โรคผิวหนัง

วิธีใช้

1. ใช้ใบสดตำ คั้นเอาน้ำ จะได้น้ำสีเขียวใช้นำมาผสมอาหาร จะช่วยให้อาหารมีสีสวย น่ารับประทานและมีกลิ่นหอมของใบเตย

2. ใช้ในในรูปของใบชา ชงกับน้ำร้อน หรือใช้ใบสดต้มกับน้ำจนเดือด เติมน้ำตาลเล็กน้อยก็ได้ ดื่มเป็นประจำช่วยบำรุงหัวใจ

3. นำส่วนต้นและราก ต้มกับเนื้อหรือใบไม้สัก จะช่วยรักษาโรคเบาหวาน

สรรพคุณของใบเตย
          เตยหอมมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ลดอัตราการเต้นของหัวใจ ขับปัสสาวะ นำน้ำต้มรากเตยหอมสามารถลดน้ำตาลในเลือดได้จริง จึงนับได้ว่าสมุนไพรเตยหอมเป็นสมุนไพรที่มีคุณค่าอีกชนิดหนึ่งเลยทีเดียวที่สามารถนำมาทำเป็นเครื่องดื่มรับประทานเองได้อีกด้วย

ใบ
- ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ เพราะใบเตยมีฤทธิ์ลดอัตราการเต้นของหัวใจ จึงช่วยบำรุงหัวใจได้อย่างดี วิธีรับประทานคือ ใช้ใบสดผสมในอาหาร แล้วรับประทาน หรือนำใบสดมาคั้นน้ำรับประทาน ครั้งละ 2-4 ช้อนแกง

- ช่วยดับกระหาย เนื่องจากใบเตยมีกลิ่นหอมเย็น หากนำมาผสมน้ำรับประทาน จะช่วยดับกระหาย คลายร้อน ทานแล้วรู้สึกชื่นใจ และชุ่มคอได้เป็นอย่างดี วิธีรับประทานคือ นำใบเตยสดมาล้างให้สะอาด นำมาตำหรือปั่นให้ละเอียด แล้วเติมน้ำเล็กน้อย คั้นเอาแต่น้ำดื่ม
- รักษาโรคหัด หรือ โรคผิวหนัง โดยนำใบเตยมาตำแล้วมาพอกบนผิว
รากและลำต้น
- ใช้รักษาโรคเบาหวาน เพราะรากและลำต้นของเตยหอมนั้น มีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด วิธีรับประทานก็คือ ใช้ราก 1 กำมือนำไปต้มเป็นน้ำดื่ม ทุกเช้า-เย็น
- ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ โดยการนำต้นเตยหอม 1 ต้น หรือราก ครึ่งกำมือ ไปต้มกับน้ำดื่ม
           นอกจากนี้ เตยหอม ยังช่วยแก้อ่อนเพลีย ดับพิษไข้ และชูกำลังได้อีกด้วย เห็นสรรพคุณมากมายขนาดนี้แล้ว ต้องบอกว่าไม่ธรรมดาจริง ๆ สำหรับเจ้าพืชสีเขียวใบเรียวชนิดนี้ 

 ประโยชน์ของใบเตย

          “ประโยชน์”ของใบเตยใช้ใบเตยสดเป็นยาบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่นช่วยลดอาการกระหายน้ำได้เป็นอย่างดีอีกด้วย รากของใบเตยสามารถนำไปใช้เป็นยาขับปัสสาวะใช้รักษาเบาหวานได้และประโยชน์ทางยาเตยหอมมีรสเย็นหอมหวาน บำรุงหัวใจให้ชุ่มชื้น โดยส่วนมากนิยมใช้น้ำใบเตยผสมอาหารคนไข้ทำให้เกิดกำลัง ลำต้นและรากของเตยหอมใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้น้ำเบาพิการ และรักษาโรคเบาหวาน ใบเตยหอมยังสามารถช่วย”บำรุง”หัวใจให้ชุ่มชื่นลดกระหายน้ำและอาจใช้ใบตำพอกรักษาโรคหัด โรคผิวหนังอีกด้วย

- ใช้ใบเตยสดไปตำคั้นเอาน้ำจะได้น้ำสีเขียวใช้นำมาผสมอาหารจะช่วยให้อาหารมีสีสวยน่ารับประทานและมีกลิ่นหอมของใบเตยอีกด้วย
- ใช้ในรูปของใบชาชงกับน้ำร้อนหรือใช้ใบเตยสดต้มกับน้ำจนเดือดเติมน้ำตาลลงเพียงเล็กน้อยก็ได้ ถ้าดื่มเป็นประจำช่วยบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่นลด”กระหายน้ำ”ได้เป็นอย่างดี
- นำส่วนต้นเตยหอมและรากเตยหอมต้มกับเนื้อหรือใบไม้สักจะช่วยรักษาโรคเบาหวานได้อีกด้วย

อ้างอิงจาก...

ใบเตย...มีดีที่ไม่ใช่แค่กลิ่นหอม. [Online].  Available:http://health.kapook.com/view32465.html สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2556.

ใบเตยสมุนไพรไทย. [Online].Available: http://guru.sanook.com/pedia/topic สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2556.

ข้อมูลทางวิชาการ พืชสมุนไพร ใบเตย.[Online].Available:  http://www.gooherb.com/article?id=22683..?lang=th&lang=th สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2556.

ลักษณะพฤกษศาสตร์ของเตยหอม. [Online].Available: http://www.nanagarden.com/ สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2556.

ที่มา... ด.ญ.ศุภิสรา   ภูมิ  ชั้น ม.2/1  เลขที่ 36